Hoe kies je de juiste CPU koeling: 2021 editie

Het kiezen van een CPU-koeler is naast een persoonlijke keuze, vanwege de looks, net als het kiezen van de juiste CPU een belangrijke keuze die invloed heeft op de prestatie van de computer. Er is niets zo jammer als een krachtige processor die is uitgerust met een ondermaatse processorkoeling. Zeker wanneer je ook nog van plan bent om te overclocken. Waar je exact op moet letten en welke koelers er allemaal zijn lees je in deze blog. 

Luchtkoelers: Ouderwets Betrouwbaar

Iedere luchtkoeler werkt grotendeels volgens hetzelfde principe. De warmte komt binnen via het metalen plaatje van de processor (Integrated Heat Spreader), waarna het meestal door heatpipes (koperen buizen gevuld met vloeistof) getransporteerd wordt naar een netwerk van metalen vinnen. Deze vinnen verspreiden de warmte eigenlijk over een groot oppervlakte, waardoor het makkelijk afgegeven wordt aan de lucht. Een passieve luchtkoeler laat het hier bij, terwijl reguliere luchtkoelers er nog één of meerdere ventilatoren bij hebben om de warme lucht af te voeren. De ventilatoren van luchtkoelers halen hun lucht uit de directe omgeving, wat betekent dat het hebben van goede casefans belangrijker wordt. Want des te warmer de lokale lucht is, des te minder het koelvermogen van de CPU-koeler zal zijn.

Binnen de luchtkoelers zijn er eigenlijk twee categorieën: top-flow en tower. De top-flow koelers zijn de units die vaak bij CPU’s meegeleverd wordt. Deze coolers bestaan uit een metalen blok met vinnen waar een ventilator rechtstreeks lucht op blaast, vandaar ook de term top-flow. Het voordeel van dit soort koelers zit hem in de maat, aangezien ze erg klein zijn en dus ook in kleine cases passen. Daartegen staat ook dat ze minder koelen, omdat er minder oppervlakte beschikbaar is.

De towerkoelers zijn blokken metaal variërend in grootte van groot tot pas-op-zwenkt-uit. Uitgerust met één of meer 120mm+ fans, maakt dat deze torens zeer goed in staat zijn om de zwaarste CPU’s te voorzien van koeling. De afmetingen zijn daarentegen ook gelijk het nadeel van een torenkoeler, aangezien deze niet in alle behuizingen zal passen, zoals cases voor micro-ATX en ITX moederborden. Ook is het belangrijk om op te letten of je RAM gaat passen, aangezien sommige sticks (die met RGB bijv.) hoog op de poten staan.

Het grootste voordeel van de luchtkoeler is uiteindelijk de prijs. Doordat een luchtkoeler qua werking eenvoudig van aard is, zijn de productiekosten laag en zijn deze dus goedkoper te produceren dan hun watergekoelde broertjes. De grotere, high-end koelers zijn daarnaast vergelijkbaar qua prestatie met de gemiddelde waterkoeler.

All-In-One Waterkoelers: Waterkoeling zonder poespas

Bassie en Adriaan, Oreo’s en melk of elektronica en vloeistof. Eén van deze combo’s klinkt niet zo lekker als de andere twee. Het valt echter allemaal reuze mee! Het eerste patent op All-In-One (AIO) waterkoelers is al in 2004 aangevraagd door het gerenommeerde Asetek en heeft sindsdien veel verbeteringen doorgaan, waardoor AIO koelers tegenwoordig veilig, onderhoudsvrij én zeer effectief zijn.

Waterkoelers werken op eenzelfde manier als luchtkoelers, echter gebruiken ze voor het vervoeren van de warmte een vloeistof. De warmte wordt vervoerd naar de radiator, waar het door kleine kanaaltjes loopt die de warmte afgeven aan metalen vinnen. Radiator ventilatoren blazen en/of zuigen vervolgens lucht door deze vinnen waardoor de warmte afgevoerd wordt en de temperatuur van het water daalt. Het koude water gaat daarna weer terug naar de CPU en de cyclus herhaald zichzelf.

Het grote voordeel van AIO waterkoeling zit hem in het cosmetische aspect en de afmetingen. Doordat het daadwerkelijk koelgedeelte verplaatst wordt naar de zij- of bovenkant van de computer onttrek je het “lelijke” gedeelte aan het zicht. Daarnaast kun je deze ook makkelijker in een kleine case bouwen. Er zijn modellen met RGB-verlichting of zelfs met een LCD-scherm. Ook zijn waterkoelers door hun hogere koelvermogen ideaal wanneer je in de hogere TDP (Thermal Design Power) gebieden komt door o.a. overclocken. Uiteraard heb ieder voordeel z’n nadeel en dat is hier de prijs. Waterkoelers kunnen erg prijzig zijn ten opzichte van hun luchtgekoelde broers en leveren hierdoor een slechtere koelprestatie per euro.

Luchtkoeling versus waterkoeling

CPU koeling laat zich dus, zoals je hierboven hebt kunnen lezen, opdelen in twee hoofdcategorieën: luchtkoelers en waterkoelers. Tegenwoordig is het risico van lekken bij AIO’s gereduceerd tot vrijwel nihil en de betere luchtkoelers voeren warmte doeltreffend af. Aangezien de prestatie, met uitzondering van extreme gevallen (overclocken), veelal gelijkwaardig is aan elkaar, komt het dus neer op twee factoren: budget en smaak.

Om je op weg te helpen staan hieronder een aantal populaire CPU’s die we gepaard hebben met zowel een bijpassende luchtkoeler en AIO waterkoeler.

Bij het kiezen van een koeler is het aan te raden altijd wat speling te hebben op de maximale TDP koeling die deze kan leveren. Hierdoor heb je ruimte om in de toekomst eventueel nog te overclocken en is de koeler, indien je dat niet doet, een stuk stiller. Dit komt omdat de ventilatoren minder hard hoeven te werken om alle warmte af te voeren, dus draaien ze minder snel. Als je dus op zoek bent naar een stille computer, dan is investeren in een dikkere CPU-koeling absoluut de moeite waard.

Wat is koelpasta en heb ik het nodig?

Koelpasta, ook wel Thermal Paste genoemd, is een goedje wat je smeert op de integrated heat spreader van je processor, voordat je een koeler hierop installeert. Deze grijze smurrie zorgt ervoor dat de minuscule oneffenheden die in het metalen plaatje zitten opgevuld worden, zodat de warmte optimaal overgedragen wordt naar de koeler. Wanneer er geen koelpasta zit tussen de CPU en het koelapparaat, dan krijg je tot wel 30% hogere temperaturen. Het is dus erg belangrijk dat dit aangebracht wordt én op de juiste manier. Je hebt het dus zeker nodig!

Bij alle koelers wordt doorgaans koelpasta meegeleverd. Bij luchtkoelers in een tubetje en bij waterkoelers vooraf aangebracht. Je hoeft dus eigenlijk nooit koelpasta erbij te bestellen als je dit niet wilt. Het verschil in koeling tussen de allerbeste koelpasta en de gemiddelde bijgeleverde koelpasta, levert bij een goede koeler slechts een verbetering van 4°C op. Het kiezen voor een luxe koelpasta is hierdoor vooral interessant voor overclockers die op zoek zijn naar de bleeding edge.

Het aanbrengen van koelpasta is een veelbesproken onderwerp in de computerindustrie en daarom ook al veel onderzocht. De correcte hoeveelheid en manier van aanbrengen is hierdoor een exacte wetenschap geworden. De beste manier om koelpasta aan te brengen zie je in de afbeelding hieronder.

Koelpasta blijft uiteindelijk een soort van vloeistof en de wisselingen in temperatuur zorgen ervoor dat deze na verloop van tijd uitdroogt. Daarom is het aan te raden om de koelpasta te vervangen na 2-3 jaar gebruik of als de CPU-koeler losgehaald wordt. Dit is van toepassing op zowel basic als luxe koelpasta’s, maar niet op thermal pads. Thermal Pads vervullen dezelfde functie als koelpasta, echter is dit een gaasje van carbon/grafiet en dus geen vloeistof. Zo’n pad is dus ideaal voor gebruikers die vaak upgraden en/of niet hun koelpasta willen vervangen.

Tot slot

Hopelijk ben je wat dichterbij het antwoord gekomen op de vraag: “Welke CPU koeler heb ik nodig?” en je voor ogen hebt wat een goede CPU koeler is voor jouw build. Ben je een computer aan het samenstellen en heb je nog wat meer hulp nodig? Alles wat je moet weten over het samenstellen van jouw ideale GamePC vind je hier. Je kunt natuurlijk ook onze product-experts om advies vragen via het chaticoontje linksonder.   

Onze klantenservice helpt je graag bij het samenstellen van jouw ultieme build. Met meer dan 5 jaar ervaring, 4 jaar garantie én de laagste prijs van de Benelux, weet je zeker dat je op de juiste plek bent voor een Game PC.

Computer-Bestel, Quit Waiting, Start Playing!